15/10/2010
Öğretim Üyemiz Ersin Göğüş’ün nötron yıldızları üzerine yaptığı çalışma hakkındaki makelesi dünyanın en prestijli bilim dergilerinden Science’da yayınlandı.
Göğüş’ün de aralarında bulunduğu bir uluslararası ekibin yaptığı çalışma sayesinde, dış manyetik alanı göreceli olarak düşük olan bir nötron yıldızının X ve gama ışınları patlamaları meydana getirebileceği gözlemlendi. Bu buluş, yıldızın içindeki manyetik alanın, (patlama yaratabilecek düzeyde olmayan) dış manyetik alandan çok daha şiddetli olabileceğini ortaya koyuyor. Yeryüzünde elde edilen en güçlü manyetik alanlardan birinin MR cihazı olduğu ve nötron yıldızlarının manyetik alanının bir MR cihazınınkinden yaklaşık 100 milyar kat fazla olduğu düşünüldüğünde, bilim adamlarının bu keşifleri neden bu kadar çok önemsediklerini anlayabiliriz. Bilim adamları için birer doğal laboratuar olarak kabul edilebilecek bu yıldızlardaki patlamalar sayesinde, doğada yüksek düzeydeki manyetik alanların madde ile nasıl etkileştiği gözlemlenebiliyor.
Dünya, Güneş ve Ay’ın yer aldığı Samanyolu Galaksisi’nde yüz milyarı aşkın yıldız bulunuyor. Bu kadar çok sayıdaki yıldıza karşılık, bilinen Samanyolu Galaksisi’nde 2 bin civarında nötron var. Maddenin en yoğun halde bulunduğu yapılar olan nötron yıldızlarının çok kuvvetli manyetik alanları var. Bu yıldızların, manyetik alanları en düşük olanlarının bile çekim gücü güneşten 10 bin kat daha fazla. Geçtiğimiz Mart ayına kadar, astrofizikçiler tarafından keşfedilen 6 tane bu türde nötron yıldızı vardı. Evrendeki en kuvvetli mıknatıslar olan nötron yıldızlarındaki patlamalar saniyenin onda biri kadar sürüyor. Bu kadar kısa sürede, güneşin neredeyse bir yılda yaydığına eşit miktarda eşit enerji yayıyor. Sabancı Üniversitesi Öğretim Üyesi Ersin Göğüş’ün liderliğindeki bir ekip, geçtiğimiz Mart ayında, tüm bu özelliklere sahip 7. nötron yıldızını keşfetmişti. Göğüş ve ekibi, şimdi de 6 bin ışık yılı mesafede olduğu tahmin edilen bir nötron yıldızındaki X ve gama ışınlarını NASA tarafından kabul görmüş gözlem projeleri kapsamında gözlemliyor.